Wie zonnepanelen heeft, wil het liefst zoveel mogelijk van die stroom zelf gebruiken. Op papier lijkt dat vanzelf te gaan: je wekt op, je verbruikt, en wat je overhoudt lever je terug. Maar of je stroom écht direct gebruikt wordt, hangt niet alleen af van je gedrag, maar ook van hoe je meterkast is ingericht. Intern salderen draait om het moment waarop je stroom opwekt én verbruikt – en dat moment wordt beïnvloed door je elektrische aansluiting.
Salderen: een korte opfrisser
Bij zonnepanelen wordt overtollige stroom automatisch teruggeleverd aan het net. Later neem je weer stroom af, bijvoorbeeld als de zon niet schijnt. Dankzij de salderingsregeling mag je deze afname en teruglevering op je jaarrekening met elkaar verrekenen. Je betaalt dan alleen voor het nettoverbruik, plus vaste kosten en belastingen.
Deze regeling geldt voorlopig nog, maar wordt naar verwachting vanaf 2027 afgebouwd. Daardoor wordt het belangrijker om stroom direct te gebruiken op het moment dat je het opwekt – dat noemen we intern salderen.
Wat is intern salderen?
Intern salderen gebeurt wanneer je opgewekte zonnestroom direct gebruikt, zonder dat die stroom eerst via de slimme meter het net op gaat. Bijvoorbeeld: je zonnepanelen wekken 500 watt op, en op hetzelfde moment gebruikt je koelkast 500 watt. Die stroom hoeft dan het net niet op – en dat zie je ook niet terug op de meter. Toch bespaar je op dat moment wél: je hoeft geen stroom af te nemen én je vermijdt netkosten, belastingen en andere toeslagen.
Intern salderen zie je dus niet op de energiemeter. Je merkt het pas in lagere energiekosten, omdat je op dat moment niets hoeft terug te leveren of in te kopen. Het is de meest directe en voordelige manier van stroom gebruiken.
Wat heeft je aansluiting ermee te maken?
In Nederland zijn woningen aangesloten via een 1-fase of 3-fase systeem. Dat betekent dat stroom via één of drie draden (fasen) binnenkomt. Zonnepanelen worden ook op een of meerdere fasen aangesloten, afhankelijk van de omvormer. En hier komt het verschil.
Bij een 1-fase aansluiting wordt zowel de opwek als het verbruik via één fase afgehandeld. Intern salderen werkt alleen als je op dat moment stroom verbruikt op dezelfde fase waarop je zonnepanelen leveren. Stel: je omvormer levert op fase L1, maar je wasmachine draait op L2, dan gaat je opgewekte stroom gewoon het net op. Je neemt tegelijkertijd stroom af op een andere fase – ook al heb je technisch gezien genoeg stroom.
Bij een 3-fase aansluiting is er een betere verdeling van opwek en verbruik over meerdere fasen. Daardoor is de kans groter dat opgewekte stroom direct wordt gebruikt op een van de actieve verbruiksfasen. Je verbruikt dan vaker lokaal, en dus intern.
Toch heb je niet per se een 3-fase omvormer of aansluiting nodig om te kunnen intern salderen. Ook met een 1-fase aansluiting kun je lokaal stroom gebruiken, vooral als je verbruikers en zonnepanelen op dezelfde fase zijn aangesloten. Voor kleinere installaties is dat vaak voldoende.
Hoe zit het met de slimme meter en je energieleverancier?
De slimme meter registreert alleen wat je per saldo van het net afneemt of teruglevert. Daarbij worden alle fasen bij elkaar opgeteld. Als je op de ene fase 600 watt teruglevert en op de andere 600 watt verbruikt, dan ziet de meter dat als nul: er is niets afgenomen of geleverd. Je energieleverancier ziet dus geen apart verbruik of levering op fase-niveau.
Maar dit is géén intern salderen. De stroom is in dat geval wel degelijk via het net gegaan. Je vermijdt dus niet de netverliezen of infrastructuurbelasting. Intern salderen vindt alleen plaats als opwek en verbruik tegelijk gebeuren op dezelfde fase – binnen je eigen huis.
Stekkerbatterijen bij (intern salderen)
In de praktijk valt opwekking en verbruik lang niet altijd samen. Overdag leveren je panelen het meest, terwijl het verbruik vaak in de ochtend en avond piekt. De stroom die je dan niet direct gebruikt, wordt teruggeleverd aan het net.
Een thuisbatterij kan helpen om dat overschot tijdelijk op te slaan. Steeds populairder zijn zogenaamde stekkerbatterijen: compacte systemen die je zonder aanpassing in de meterkast in het stopcontact kunt steken. Ze slaan overtollige zonnestroom op en geven die later op de dag weer af aan je huisnet.
Technisch is dit geen intern salderen, omdat de stroom eerst wordt opgeslagen. Maar het resultaat is vergelijkbaar: je verbruikt je eigen opgewekte stroom op een later moment, waardoor je minder hoeft terug te leveren en minder hoeft af te nemen van het net. Zeker nu terugleververgoedingen dalen en de salderingsregeling onder druk staat, wordt zo’n oplossing steeds interessanter.
Hoe werkt dan een stekker batterij van 1 fase op een 3 fase groepenkast?
De Stekker batterij ziet via de p1 meter of ct klem meter de verschillende fases en gaat net als je slimme meter deze bij elkaar optellen zodat je op nul uitkomt. Om dit te verduidelijken hieronder
Een reken voorbeeld met alleen zonnepanelen:
Fase 1 vraagt 500 watt
Fase 2 vraagt 200 watt
Fase 3 levert -1200 watt aan het net terug
Jouw slimme meter telt dit bij elkaar op en stuurt dan -500 wat terug levering naar je energie leverancier toe. Dit is dan al een voordeel omdat je eigenlijk 1200 watt terug levert.
Hier een rekenvoorbeeld met een stekker thuisbatterij en zonnepanelen:
We behouden de zelfde getallen als de vorige berekening.
Fase 1 vraagt 500 watt
Fase 2 vraagt 200 watt
Fase 3 levert -1200 watt aan het net terug
De slimme stekker batterij ziet de getallen en weet dan dat de energie leverancier dit ziet als -500 watt terug leveren aan het net. Wat de batterij dan doet is 500 watt laden. Ongeacht op welke fase de batterij staat.
Laten we zeggen dat de batterij op fase 1 zit, dan krijg je de volgende verdeling
Fase 1 vraagt 1000 watt (inclusief batterij)
Fase 2 vraagt 200 watt
Fase 3 -1200 watt aan het net terug leveren
Jouw slimme meter telt dit bij elkaar op en komt dan op nul uit en stuurt dit naar je energie leverancier. Je bespaart op dit moment dus terug leverkosten.
Overige opmerkingen betreft thuisbatterijen:
Het verbruik en opwek zijn geen statische getallen en veranderen continue, dan gaat de boiler weer even aan, dan start je computer op of dan is de wolk weg en gaan de zonnepanelen meer opwekken.
Een batterij reageert hier dan op maar kan dit niet direct van nul naar 100%. Je ziet dan vaak dat het verbruik schommelt tussen de nul en 100 watt verbruik. Met soms pieken door een apparaat dat opeens veel verbruikt of zonnepanelen die opeens meer gaan opwekken. Vervolgens gaat de batterij dan weer meer of minder opladen om weer tussen de nul en 100 watt te komen.
